İngiltere merkezli Economist mecmuasının araştırma ve tahlil ünitesi “Economist Intelligence Unit” 2022 yılının en demokratik ve antidemokratik ülkelerini sıraladı. Her yıl yayınlanan rapordaki listede 167 ülke yer alırken her ülke en fazla 10 puan alabiliyor. Listede Norveç birinci sırada yer alırken, otoriterlikten bir evvelki sınıf olan hibrit (melez) rejim olarak gösterilen Türkiye 103. sırada bulunuyor. Rapora nazaran Batı Afrika ülkesi Gambiya, Türkiye’nin bir basamak üstünde yer alıyor.
Artı Gerçek’in aktardığına nazaran raporda puanlama kriterleri seçim süreci ve çoğulculuk, hükümetin işleyişi, siyasal iştirak, demokratik siyasal kültür ve sivil özgürlüklerin yer aldığı beş başlık üzerinden hesaplanıyor. Listede ülkeler aldıkları puanlara nazaran “tam demokrasi” ,”kusurlu demokrasi”, “hibrit (melez) rejim” ve “otoriter rejim” olarak sınıflandırılıyor.
TÜRKİYE ‘HİBRİT REJİM’ OLARAK TANIMLANDI
Türkiye listede 167 ülke ortasından 103’üncü sırada yer aldı ve 10 üzerinden 4.35 puan alarak “hibrit rejim” olarak tanımlandı. Batı Afrika ülkesi Gambiya 4.47 puanla Türkiye’nin bir basamak üzerinde 102’inci sırada yer aldı. Türkiye 2021’de de Economist Intelligence Unit’in raporunda 4.35 puan almıştı. 2006’dan beri yayınlanan raporda Türkiye şu ana kadar 5,76 puanla en yüksek sayısı 2012’de elde etmişti.
NORVEÇ BİRİNCİ SIRADA
Listede Türkiye’nin seçim süreci ve çoğulculuk alanındaki puanı 10 üzerinden 3.5, hükümetin işleyişi 5.0, siyasal iştirak 5.56, demokratik siyasal kültür 5.63, sivil özgürlükler ise 2.06 oldu. Afganistan 0.32 puanla 167’inci sırada yer alırken, İskandinav ülkesi Norveç 9.88 puanla listenin birinci sırasında yer aldı.
‘TÜRKİYE’NİN DEMOKRATİK PAHALARI AŞINMAYA DEVAM EDİYOR’
Raporun Türkiye ile ilgili kısmında şu sözler kullanıldı: “Türkiye’nin demokratik bedelleri aşınmaya devam ediyor. Türkiye bölgedeki tek “hibrit rejim”. Yani demokrasi önemli formda sınırlanmış durumda. Seçimler ekseriyetle özgür ve adil değil, medya sansüre tabi, hukukun üstünlüğü zayıf ve yolsuzluk yaygın. Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde son on yılda puanında keskin bir düşüş yaşadı. 2012’de 5,76 puan olan Türkiye’nin ortalama puanı 2022’de 1,41 puan düşerek 4,35’e geriledi. Bu düşüş eğilimi otoriter liderinin giderek artan otokratik idaresini yansıtıyor. Türkiye’nin puanı değişmedi. Erdoğan, 2022’de medya, muhalefet ve kamuoyu üzerindeki baskıyı artırdı, fakat ülke esasen tüm kategorilerde çok düşük puanlara sahip, bu nedenle birçok gösterge çok daha aşağı inemez.”
DEZENFORMASYON YASASI VE SEÇİM SİSTEMİ DEĞİŞİKLİĞİNE VURGU
Raporda geçen sene Meclis’ten geçirilen dezenformasyon yasasının da baskıları arttırdığına dikkat çekilerek şu sözlere yer verildi: “Artan baskı eğilimi, 2022’nin Ekim ayında ülkenin güvenliği ve kamu tertibi hakkında “yanlış bilgi yaymaktan” mahpus cezasını içeren yeni bir dezenformasyon yasasının kabul edilmesiyle perçinlendi. 2022’nin Nisan ayında Erdoğan’ın Adalet ve Kalkınma Partisi, seçim şuralarına taraftarı olan yargıçların atanmasını kolaylaştırmak ve küçük partilerin seçim ittifakları yoluyla parlamentoya girmesini daha da zorlaştırmak için seçim yasasını da değiştirdi.”
ÇİN VE RUSYA OTORİTER REJİM OLARAK TANIMLANDI
Rapora nazaran dünya nüfusunun yüzde 45.3’ü bir çeşit demokrasiyle yönetilen ülkelerde, geri kalan yüzde 36.9’lık kesim ise otoriter rejimlerin idaresi altında yaşıyor. Raporda “Bir evvelki yıla nazaran yalnızca 0,01’lik bir artışla 10 üzerinden 5.29 olarak hesaplanan global puan, 2016’da başlayan ve mümkün görünen demokratik sakinliğin bilakis dönmesinden çok sakinliği temsil ediyor” sözleri kullanıldı. Raporda Covid-19 pandemisinde baskıcı tedbirler alan Çin’in demokrasi puanının 10 üzerinden 1,94’e, yani endeksin başladığı 2006’dan bu yana en düşük seviyeye indiği belirtilirken, Rusya’nın 2022’de tüm dünyada en fazla demokratik gerileme yaşayan ülke olduğu ve 22 basamak gerileyerek listenin 146’ıncı sırasına gerilediği açıklandı. (HABER MERKEZİ)
