Filistinli çiftçi Abdulfettah Mansur, işgal altındaki Batı Şeria‘nın kuzeyindeki Curiş beldesinde, Yahudi yerleşimcilerin kaçak yerleşim yeri kurduğu yerini Osmanlı mührü taşıyan 117 yıllık satış evrakıyla savunuyor.
İşgal altındaki Batı Şeria‘nın kuzeyindeki Nablus, İsrail idaresinin etraftaki zirvelere kurduğu onlarca yasa dışı Yahudi yerleşime mesken sahipliği yapıyor. Yerleşim yerlerinin etrafındaki beldelerde yaşayan Filistinliler sıkça Yahudi yerleşimcilerin saldırısına uğruyor. İnsan hakları örgütleri, bu hücumlar sırasında İsrail ordusunu yerleşimcileri korumakla, Filistinlilere karşı ise güç uygulamakla suçluyor.
Nablus’a bağlı Curiş beldesinde son olarak Abdulfettah Mansur ve kardeşlerine ilişkin 60 dönümlük arazi Yahudi yerleşimcilerin saldırısına uğradı. Bölgedeki yerleşimciler, 22 Ocak’ta Mansur’un toprağına karavanlar ve prefabrik konutlarla gelerek burada İsrail nezdinde de yasa dışı kabul edilen kaçak bir Yahudi yerleşim yeri kurdu. Buna reaksiyon gösteren Curiş halkı ile Yahudi yerleşimciler ortasında olaylar çıktı. İsrail ordusu, Filistinlilere göz yaşartıcı gazlarla müdahale etti.
İsrail’de Binyamin Netanyahu hükümetinde Batı Şeria‘daki yerleşim evrakını üstlenen, yerleşim faaliyetlerinin destekçisi çok sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, kaçak yerleşimin kalması talimatını verdi. Lakin Savunma Bakanı Yoav Gallant, orduya kaçak yerleşim yerinin kaldırılması buyruğunu verdi.
Ordu, sonraki gün yerleşim yerine gelen karavanları buradan uzaklaştırdı. İsrail ordusu, Yahudi yerleşimcilerin burada bir yerleşke kurmasını engellemek için belli aralıklarla yerde devriye geziyor.
“Bu arazi 1906’dan bugüne ailemizin mülkü”
Filistinli çiftçi Mansur, kelam konusu arazinin 117 yıldır ailesine ilişkin olduğunun ispatı Osmanlı periyodundan kalma satış dokümanını Curiş beldesindeki konutunda AA takımına gösterdi.
Dedesinden kalma kenarları yıpranmış plastik çerçeveye alınmış satış evrakını kuşaktan nesile koruduklarını belirten 73 yaşındaki Mansur, “Bu benim dedem Abdulfettah Mansur’un Curiş beldesindeki 60 dönümlük araziyi satın aldığına ait Osmanlı devrinden kalma bir evrak. Osmanlı vatandaşı Müslüman Abdulfettah Mansur’un araziyi aldığını belirtiyor. Altında da bir Osmanlı mührü ve pulu var. Bu arazi 1906’dan bugüne ailemizin mülkü.” diye konuştu.
Mansur, bu evrakla yasal müracaatları yaptığını ve toprağını savunmak için tüm hukuksal yolları deneyeceğini söyledi.
Elindeki dokümana karşın yerleşimcilerin toprağını gasbetmesi kaygısının devam ettiğini aktaran Mansur, “İsrail tüm bunları göz arkası ediyor ve buradaki toprakları denetim etmenin yollarını arıyor.” dedi.
Curiş Beldesi Lokal Meclis Lideri Raid Ebu Camus da Yahudi yerleşimcilerin etraftaki toprakları gasbetmek için çabaladığını belirtti. Ebu Camus, burada kaçak yerleşimin tekrar kurulması halinde Filistinli çiftçilerin tarlalarına ulaşmasının engelleneceğine dikkati çekti.
Nablus’un güneydoğusunda yer alan Curiş beldesindeki 2 bin Filistinli, yaklaşık 8 bin dönüm yerlerinde zeytin, badem ve tahıl ekerek geçimlerini sağlıyor.
İsrail, Yahudi yerleşimcilerin son teşebbüsünden daha evvel Curiş’in yakınlarındaki doruğa Migdalim isimli bir yerleşim ünitesi kurmuştu. Curiş beldesi, yaklaşık 500 yerleşimcinin yaşadığı yasa dışı Yahudi yerleşim yeri kurulurken 200 dönüm toprağını kaybetmişti.
İsrail idaresi kaçak yerleşim yerlerine kendi nezdinde yasal statü tanıdı
İşgal altındaki Batı Şeria genelinde fanatik Yahudi yerleşimci kümelerin bir ortaya gelerek Filistinlilerin toprağına prefabrik konutlar ve karavanlarla kaçak yerleşim yerleri kurması sıkça yaşanan bir durum.
İsrail idaresi bazen bu kaçak yerleşimlere göz yumuyor bazen de tahliye kararı veriyor. Kimi kaçak yerleşim yerleri tahliye edilse de buradaki yapılar kaldırılmıyor.
İsrail hükümeti, geçen haftalarda Batı Şeria genelindeki 9 kaçak yerleşim yerine kendi nezdinde yasal statü tanımladığını açıklamıştı.
İsrailli insan hakları örgütü B’tselem’e nazaran, Batı Şeria genelinde İsrail hükümetinin tek taraflı resmi statü tanıdığı 131 yasa dışı Yahudi yerleşim yeri bulunuyor. Bunun yanı sıra bölgede 110 tane de kaçak Yahudi yerleşim yeri var. İşgal altındaki Batı Şeria’da 413 bin kadar Yahudi yerleşimci bulunuyor.
B’tselem, “yerleşimlerin Batı Şeria’daki hayatı şekillendiren en kıymetli öge olduğunu, yerleşimlerin Filistinlilerin insan haklarına yönelik yol açtığı yıkımın gasbedilen binlerce dönüm toprağın çok ötesine uzandığını” söz ediyor.
İsrail’de son seçimlerde yine iktidara gelen Binyamin Netanyahu’nun yasa dışı Yahudi yerleşim yerlerine dayanağıyla tanınan çok sağcı koalisyon ortaklarının hükümette kritik vazifelerde yer alması Batı Şeria’daki hak ihlallerine ait kaygıları artırıyor.
Koalisyon mutabakatına nazaran, Dini Siyonizm Partisi başkanı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in İsrail ordusuna bağlı “Sivil İşleri İdaresi” ile “Filistin Topraklarındaki Hükümet Aktivitelerini Uyum Ünitesinde (COGAT)”, münasebetiyle Batı Şeria’daki yasa dışı Yahudi yerleşimleri konusunda kelam sahibi olması öngörüldü.
Filistinlilere yönelik ırkçı, ayrımcı hareket ve telaffuzlarıyla tanınan Smotrich, Musevilerin Batı Şeria’da tarihi haklara sahip olduğunu savunuyor ve bağımsız bir Filistin devletine karşı çıkıyor.
İsrail İç İstihbarat Teşkilatı Şin-Bet’in eski Lider Yardımcısı Yitzhak Ilan, Smotrich’in 2005’te İsrail’in Gazze Şeridi’nden çekilme kararı üzerine 700 litre akaryakıt ile bir otobanı patlatma kuşkusuyla yakalandığını ve sorgulandığını açıklamıştı. Smotrich, bu periyotta suçlamaları reddettiği için üç hafta tutuklu kaldıktan sonra karar giymeden özgür bırakılmıştı.
Oslo Muahedesi ve Batı Şeria’nın C bölgesi
İsrail idaresi, 1967’deki Altı Gün Savaşı’nın akabinde Doğu Kudüs ve Batı Şeria’yı işgal etti. Memleketler arası hukuka nazaran, İsrail bu bölgelerde hala işgalci olarak varlık gösteriyor.
İsrail hükümeti ile Yasir Arafat liderliğindeki Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ortasında sürdürülen bâtın ve açık görüşmeler, 1993’te Oslo Barış Muahedesi’nin imzalanmasıyla sonuçlandı.
Oslo Mutabakatı çerçevesinde işgal altındaki Batı Şeria; A, B ve C bölgelerine ayrıldı. Yüzde 18’i kapsayan “A bölgesi”nin idaresi idari ve güvenlik olarak Filistin’e, yüzde 21’lik “B bölgesi”nin idari idaresi Filistin’e, “güvenliği” İsrail’e devredilirken, yüzde 61’ini kapsayan “C bölgesi”nin “idare ve güvenliği” İsrail’e bırakıldı.
Tel Aviv idaresi, işgal altındaki Batı Şeria’da inşa ettiği yasa dışı Yahudi yerleşim yerleriyle bu bölgede demografik istikrar sağlamaya çalışırken, Yahudi yerleşimcileri korumak gerekçesiyle bölgede ordunun varlığını da artırdı.
İşgal altındaki Batı Şeria’da çoğunluğu C bölgesinde olmak üzere inşa edilmiş yasa dışı Yahudi yerleşim yerlerinde yaklaşık 500 bin Yahudi yaşıyor.
İsrail’de bilhassa çok sağ, C bölgesinin ilhak edilmesi ve bu toprakların İsrail’in sonlarına katılması gerektiğini savunuyor. Buna rağmen Filistin idaresi ve milletlerarası toplum bu alanın Filistin’e bırakılması gerektiği görüşünde.
